Ustalanie wzorów sumarycznych tlenków

Wzór sumaryczny związku chemicznego jest pewnym zapisem informującym nas o ilości atomów danego pierwiastka w cząsteczce związku chemicznego.

Np. CO

informuje nas że w jednej cząsteczce tlenku węgla (II) mamy jeden atom węgla i jeden atom tlenu.

Zauważcie że wzór sumaryczny nie informuje nas o strukturze związku chemicznego, więc nie mówi nam niczego o jego budowie. O budowie związku chemicznego mówi nam wzór strukturalny, lecz aby rysować wzory strukturalne trzeba zagłębić się w strukturę elektronową pierwiastków wchodzących w związek.

Do pisania równań chemicznych w chemii nie organicznej z reguły wystarczają wzory sumaryczne. W tym skrypcie krótko omówię jak ustala się wzory :
-tlenków
-wodorotlenków

Wzór ogólny :

Gdzie X to atom dowolnego pierwiastka a O to atom tlenu.
n- indeks mówiący nam o ilości atomów pierwiastka X
m - indeks mówiący o ilości atomów tlenu.

Aby poprawnie uzupełnić te indeksy musimy użyć pojęcia wartościowości.
Wartościowość jest pojęciem pomocniczym, nie istniejącym w świecie rzeczywistym i nie mającym żadnego znaczenia fizycznego ale na obecnym etapie wiedzy jesteśmy zmuszeni je stosować. Wartościowość utożsamia się z ilością elektronów na orbicie walencyjnej lub mówiąc prościej z "ilością rączek" które dany atom "wyciąga" do innego atomu.

Praktycznie wygląda to tak :

tlen w tlenkach zawsze ma wartościowość równą II

A wartościowość pierwiastka łączącego się z tlenem odczytujemy z układu okresowego lub mamy ją podaną w nazwie tlenku. (np. tlenek węgla IV )

Dla pierwiastków z 1,2 i 3 grupy głównej układu okresowego wartościowość jest równa numerowi grupy, czyli np. Sód będzie miał wartościowość równą I a wapń równą II.

Aby Ustalić wzór sumaryczny tlenku zapisujemy odpowiednio atomy zgodnie ze wzorem ogólnym. Np. Tlenek Sodu
 

Następnie nad pierwiastkami zapisujemy ich wartościowości.

A potem na krzyż zapisujemy je w indeksach dolnych, z tym że :
- wartości równe sobie upraszczamy i nie piszemy nic,
- wartości równe 1, nie są zapisywane,
- wartości które są swoimi wielokrotnościami skracamy.

A więc : 

Czyli wzór tlenku sodu jest równy Na₂O

Przykład 2/ Tlenek magnezu

Takie same wartości wartościowości skracamy, wzór tlenku magnezu to MgO.

Przykład 3, Tlenek Węgla (IV)
(cyfra rzymska przy węglu informuje nas o jego wartościowości w tym tlenku) 

Wartość 4 przy węglu i 2 przy tlenie były swoimi wielokrotnościami więc je uprościłem, po podzieleniu przez 2, otrzymałem cyfry 2 i 1, skoro jedynek nie zapisujemy to wzór tlenku węgla IV wygląda tak : CO₂

Zadanie.1
Ustal wzory tlenków :

Potasu, Wapnia, Litu, Sodu, żelaza (III) , żelaza (II) , Węgla (II) , Miedzi (II) , Glinu, Siarki (VI) Azotu (V)

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
( Uwaga niżej znajduje się odpowiedź do zadania :) )
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

Odpowiedź : K₂O ; CaO ; Li₂O ; Na₂O ; Fe₂O₃ ; FeO ; CO ; CuO ; Al₂O₃ ; SO₃ ; N₂O₅